- Araştırmacılar, az risk oluşturan yavaş büyüyen prostat kanserleri ile tedaviye ihtiyaç duyan daha agresif kanserler arasında ayrım yapabilen idrar bazlı bir test geliştirdi. Test, bazı hastaların gereksiz biyopsilerden ve potansiyel risk taşıyan diğer testlerden kaçınmasına yardımcı olabilir.
Prostat kanseri, ülke çapında erkekler arasında kanserden ölümlerin önde gelen nedenidir. Prostat kanseri taraması tipik olarak, prostat bezi tarafından üretilen, prostat spesifik antijen (PSA) adı verilen bir maddenin düzeylerini ölçmek için bir kan testini içerir. Prostat kanseri veya prostat iltihabı gibi kanserli olmayan belirli rahatsızlıkları olan erkeklerde PSA seviyeleri yükselebilir.
Yüksek PSA seviyeleri biyopsiyi de içerebilecek ek testlere yol açabilir. Biyopsi, kanser hücrelerini aramak için prostat bezinin çeşitli bölgelerinden yaklaşık bir düzine küçük doku örneğinin alınmasını içerir. Biyopsiler genellikle güvenli olmasına rağmen ağrılı olabilir. Ayrıca ateşe, idrar yolu enfeksiyonuna veya diğer yan etkilere de yol açabilirler. Çoğu durumda biyopsi, yakın takipten fayda görebilecek ancak acil tedaviye ihtiyaç duymayan, yavaş büyüyen prostat kanserlerini tanımlar.
Araştırmacılar, tedaviye ihtiyaç duyan agresif prostat kanserleri ile asla tedaviye ihtiyaç duymayabilecek yavaş büyüyen kanserler arasında ayrım yapmanın invazif olmayan yollarını bularak gereksiz biyopsilerden kaçınmanın yollarını arıyorlar.
Yaklaşık on yıl önce, Michigan Üniversitesi’nden Dr. Arul M. Chinnaiyan liderliğindeki NIH destekli bir araştırma ekibi, MyProstateScore (MPS) adı verilen ve halen kullanımda olan idrar bazlı bir test geliştirdi. Prostat kanseri olan erkeklerin idrarında sıklıkla yüksek seviyelerde bulunan iki gene dayanarak MPS, prostat kanserinin erken teşhisini sağlar. Ancak düşük dereceli ve daha ciddi kanserler arasında ayrım yapmaz.
Vanderbilt Üniversitesi’nden Chinnaiyan ve Dr. Jeffrey Tosoian liderliğindeki bir ekip, son çalışmalarında agresif prostat kanserlerini ayırt edebilecek bir dizi idrar bazlı gen tanımlamak için çalıştı. Bulguları 18 Nisan 2024’te JAMA Onkoloji’de yayınlandı.
Araştırmacılar ilk olarak 54 aday işaretleyiciyi belirlemek için yaklaşık 59.000 genden alınan RNA dizileme verilerini analiz etti. Hepsi ya genel olarak prostat kanseriyle bağlantılıydı ya da benzersiz bir şekilde yüksek dereceli kanserlerle bağlantılıydı ve hepsi idrarda tespit edilebiliyordu. 761 hasta üzerinde yapılan ileri analizler ve modellemeler, seçenekleri yüksek dereceli kanserlerin varlığını en iyi öngören 17 genin kombinasyonuna kadar daralttı. Genel prostat dokusuyla ilişkili bir referans gen de eklendi. Yeni 18 gen testine MyProstateScore 2.0 (MPS2) adı verildi.
MPS2, 743 erkekten oluşan başka bir gruptan alınan idrar örnekleri analiz edilerek doğrulandı. Her birine yüksek PSA seviyeleri nedeniyle biyopsi yapıldı. Biyopsiler bunların %20’sinde yüksek dereceli prostat kanseri olduğunu gösterdi.
Doğrulama analizi, MPS2’nin yüksek dereceli kanserin varlığını %97 doğrulukla dışlayabildiğini gösterdi. Araştırmacılar ayrıca MPS2’yi orijinal MPS testi de dahil olmak üzere diğer biyobelirteç testlerinden elde edilen sonuçlarla karşılaştırdı. Analiz, MPS2’nin yüksek dereceli kanserleri daha iyi tanımlayabildiğini gösterdi. Araştırmacılar bunun hastaların gereksiz biyopsilerden %51’e kadar kaçınmasına yardımcı olabileceğini tahmin ediyor.
Tosoian, “PSA seviyesi yüksek olan yaklaşık 800 hastada yeni test, klinik açıdan anlamlı prostat kanserinin varlığını dikkate değer bir doğrulukla dışlayabildi” diyor. “Bu, hastaların hiçbir şeyi kaçırmadığımıza dair büyük bir güvenle, MRI ve prostat biyopsisi gibi daha külfetli ve invaziv testlerden kaçınmasına olanak tanıyor.”
